Piramida finansowa i chciwość to dwa ściśle powiązane ze sobą pojęcia. O ile chciwość jest cechą ludzką, przez jednych uważaną za dźwignię postępu, a przez innych za źródło wszelkich nieszczęść, o tyle piramida finansowa jest konstrukcją opartą o wzór matematyczny, której celem jest wykorzystanie chciwości jej uczestników dla… zaspokojenia chciwości jej twórcy.

Piramida finansowa jest strukturą, w której zysk konkretnego uczestnika jest uzależniony od wpłat późniejszych uczestników  znajdujących się w pewnym sensie na kolejnym niższym poziomie. Każdy z uczestników takiej piramidy jest zobowiązany do pozyskania sześciu nowych uczestników. Jego zysk jest uzależniony od wpłat uczestników na kolejnych niższych poziomach. Problem pojawia się w momencie, kiedy nie można już zwerbować nowych chętnych do piramidy. Wszyscy ludzie na Ziemi nie wystarczyliby do uczestniczenia w piramidzie liczącej kilkanaście poziomów. Ale do upadku piramidy finansowej dochodzi znacznie wcześniej. Momentem

krytycznym jest pojawienie się dużej liczby osób, które chcą wypłacić swoje pieniądze. Charles Ponzi, włoski emigrant, stworzył swoją piramidę finansową na początku XX wieku. Inwestorom, których pozyskał, oferował zysk w wysokości 50 proc. po 45 dniach. Straty uczestników jego piramidy oszacowano na 15 mln dolarów. Od tamtego czasu piramidy finansowe nazywane są także schematem Ponziego.

Piramidy po polsku: od BKO do Amber Gold

W Polsce także mieliśmy do czynienia z piramidami finansowymi. Pierwsza zaczęła działać już na początku transformacji ustrojowej w naszym kraju, czyli w 1989 roku. Wtedy pojawiła się Bezpieczna Kasa Oszczędności Lecha Grobelnego. Przy szalejącej w kraju inflacji ludzie szukali bezpiecznych lokat, a BKO oferowała w skali roku oprocentowanie na poziomie 250 proc., a na wkładach a vista 30 proc.

Reklama Bezpiecznej Kasy Oszczędności nie była zbyt wyrafinowana. Do wyobraźni przemawiał obiecywany zysk.

20 lat po aferze Lecha Grobelnego obeznani już z gospodarką wolnorynkową Polacy znów dali się nabrać. Uwierzyli w gruszki na wierzbie obiecywane przez firmę Amber Gold. Nie obiecywano w tym przypadku 1000 proc. zysku jak w przypadku MMM, ani nawet 250 proc. jak w kasie Grobelnego, a tylko skromne 15 proc. w skali roku. Było to jednak oprocentowanie dwa razy wyższe od najlepszych

ofert oprocentowania lokat, jakie oferowały w tym czasie banki. Jak widać to wystarczyło, aby skusić tysiące Polaków.

Polacy już odporni na schemat Ponziego?

Polskie prawo stanowi, że nasze środki możemy lokować lub dawać w zarządzanie tylko bankom, Spółdzielczym Kasom Oszczędnościowo-Kredytowym, firmom ubezpieczeniowym, funduszom emerytalnym, funduszom inwestycyjnym, domom maklerskim. Są to instytucje finansowe, które nadzoruje Komisja Nadzoru Finansowego.

Listę podmiotów nadzorowanych przez KNF można znaleźć tutaj. Powierzajmy pieniądze tylko firmom, które znajdują się na tej liście.

Można też sprawdzić, czy dana firma nie wzbudza obaw Komisji Nadzoru Finansowego. KNF prowadzi bowiem na swojej stronie internetowej listę podmiotów, które zdaniem Komisji mogą działać niezgodnie z interesem konsumentów. Jakie są to firmy, możemy przekonać tutaj.

Aby nie stać się ofiarą nieuczciwej firmy finansowej należy:

► Uznawać za podejrzaną każdą nadzwyczajnie korzystną propozycję pomnożenia naszych pieniędzy.

► Sprawdzać na liście ostrzeżeń publicznych KNF czy nie znajduje się tam podmiot, któremu chcemy powierzyć nasze środki finansowe.

► Sprawdzać na stronie KNF, czy dana firma jest objęta nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.