Podobnie jak wędkarze, oszuści zarzucają na nas przynętę, np. wiadomość e-mail, w której informują o wygranej, nieopłaconej fakturze lub innej sytuacji, która ma nakłonić do kliknięcia w przesłany link lub podjęcia innych – najczęściej szkodliwych dla nas – działań.

Podstawowym oszustwem internetowym jest tzw. phishing - jest to angielskie sformułowanie, które oznacza łowienie haseł. Nie bez przyczyny oszustwo to jest tak nazwane, gdyż żeby zrozumieć jego mechanizm, najprościej porównać je do wędkowania. W prawdziwym życiu wędkarze łowią ryby w wodzie, natomiast oszuści internetowi próbują złowić twoje dane osobowe i poufne informacje w sieci. Robią to, wysyłając fałszywe e-maile, SMS-y lub komunikaty internetowe, które wyglądają, jakby pochodziły od rzeczywistych firm lub instytucji, takich jak banki, sklepy internetowe czy serwisy społecznościowe.

W fałszywych wiadomościach, które do złudzenia przypominają te prawdziwe, oszuści namawiają do kliknięcia w link, który prowadzi do podrobionej strony logowania. Jeśli podamy tam swoje prywatne dane, przestępcy będą mogli je wykorzystać. A dysponując naszymi danymi, mogą nawet ukraść pieniądze z naszego konta bankowego. Czasami wiadomości mogą zawierać szkodliwe załączniki, za pomocą których dochodzi do zainfekowania naszego urządzenia. Wykorzystując nasze emocje, np. lęk, strach, radość z wygranej, presję czasu (oferta jest aktualna tylko dziś), namawiają nas do podjęcia działań, które w rzeczywistości mogą mieć poważne konsekwencje.

Najpopularniejsze tematy fałszywych wiadomości to:

• niezapłacona faktura;
• problemy z kontem bankowym (np. informacje o zablokowanym koncie lub podejrzanych aktywnościach na koncie);
• wygrane w loterii, zniżki i kupony do popularnych sklepów;
• problemy z wypłaceniem dodatkowych świadczeń.

W jaki sposób możemy rozpoznać taką wiadomość?

• Dokładnie przeczytaj treść wiadomości i sprawdź, czy nie zawiera błędów językowych i stylistycznych oraz literówek. Nawet jeśli wiadomość wydaje się być prawdziwa, zweryfikuj nadawcę – należy sprawdzić adres e-mail, z którego pochodzi wiadomość. Jeśli informacja pochodzi z banku, a w e-mailu od nadawcy po znaku @ jest inna nazwa niż nazwa banku, to prawdopodobnie jest to oszustwo. Warto samodzielnie zadzwonić do firmy lub instytucji, która się z nami rzekomo kontaktuje i wyjaśnić sprawę telefonicznie lub w najbliższej placówce.
• Uważaj na wiadomości, które wykorzystują Twoje emocje (np. stres, lęk, presję czasu) i namawiają do podjęcia natychmiastowych działań.
• Jeśli coś wydaje się podejrzane lub zbyt dobre, aby było prawdziwe, zachowaj daleko idącą ostrożność i nie działaj na podstawie takich wiadomości.

Jak się chronić przed fałszywymi wiadomościami?

• Nie otwieraj wiadomości e-mail lub wiadomości tekstowych od nieznanych nadawców, osób, których nie znasz.
• Nie klikaj w przesłane do Ciebie linki i nie otwieraj załączników, jeśli nie wiesz, co się w nich znajduje.
• Uważaj na żądania poufnych informacji: oszuści często proszą o podanie hasła, numerów kart kredytowych czy danych bankowych. Nie podawaj takich informacji przez e-mail lub wiadomości tekstowe.
• Jeśli korzystasz z poczty elektronicznej, mediów społecznościowych i bankowości elektronicznej – włącz weryfikację dwuetapową na swoich kontach online. Zrób to wszędzie, gdzie jest taka możliwość. To dodatkowa warstwa bezpieczeństwa, która utrudnia dostęp oszustom.
• Stosuj silne, długie i bezpieczne hasła. Pamiętaj, aby Twoja hasła nie zawierały informacji o Tobie ani Twoich bliskich. Do każdej usługi internetowej stosuj inne hasło.
• Zachowaj ostrożność w mediach społecznościowych. Podchodź rozważnie do przyjmowania zaproszeń od nieznanych osób na platformach społecznościowych. Unikaj udostępniania poufnych informacji publicznie na swoim profilu.
• Regularnie aktualizuj system operacyjny, przeglądarki internetowe i oprogramowanie antywirusowe, aby być chronionym przed lukami bezpieczeństwa.
• Nie lekceważ komunikatów i alertów bezpieczeństwa, jakie wyświetlają się podczas korzystania z sieci.
• Naucz się rozpoznawać znaki ostrzegawcze wiadomości phishingowych i podziel się tą wiedzą z rodziną i przyjaciółmi.
• Jeśli otrzymasz podejrzaną wiadomość, zgłoś ją do zespołu CERT Polska. Poproś zaufaną osobę, aby pomogła Ci wypełnić formularz i przesłać zgłoszenie. Podejrzane wiadomości SMS możesz przekazywać bezpośrednio na numer 799-448-084.

CERT Polska – zespół ekspertów powołany do reagowania na zdarzenia i incydenty naruszające bezpieczeństwo w internecie oraz oszustwa komputerowe.

Podcast 3 grosze o ekonomii

W audycji zostały poruszone takie zagadnienia jak phishing, spoofing i rady, jak nie dać się przestępcom oszukać i jak się chronić przed takimi oszustwami w sieci.

Link do audycji: 3 grosze o ekonomii – Nie daj się na metody cyberprzestępców! (google.com)

***

Materiał przygotowany w ramach kampanii pt. #Halo! Tu cyberbezpieczny Senior! przygotowanej przez NASK, Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości w Policji oraz Warszawski Instytut Bankowości.

***

Program sektorowy Bankowcy dla Edukacji to jeden z największych programów edukacji finansowej w Europie. Jest on realizowany od 2016 r. z inicjatywy Związku Banków Polskich przez Warszawski Instytut Bankowości. Jego celem jest edukowanie uczniów, studentów i seniorów w zakresie podstaw praktycznej wiedzy dotyczącej ekonomii, finansów, bankowości, przedsiębiorczości, cyberbezpieczeństwa i obrotu bezgotówkowego.

Zapraszamy na stronę www.bde.wib.org.pl